بررسي رابطه سبكهاي دلبستگي با هويت فردي در نوجوانان دختر متوسطه یک شهر

چكيده:

پژوهش حاضر با هدف بررسي رابطه سبكهاي دلبستگي با هويت فردي در دانش‌آموزان دختر نوجوان متوسطه یک شهر انجام شد. نمونه پژوهش از 100 نفر دانش‌آموزان متوسطه انتخاب شد و پرسشنامه هاي «بازنگري شده مقياس دلبستگي بزرگسال كولنيزوريد (1990) (RAAS) و هويت فردي دكتر احمدي» بر روي آنها اجرا گرديد. اين پژوهش از نوع مطالعات توصيفي است و ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه‌هايي با سوالات بسته پاسخ است. داده‌هاي بدست آمده با استفاده از روشهاي آماري ضريب همبستگي پيرسون و رگريسون تجزيه و تحليل گرديد و فرضيه هاي پژوهش مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها حكايت از آن دارد كه بين سبك دلبستگي ايمن و مشكل هويت رابطه معنادار وجود ندارد (183/0- =r). بين سبك دلبستگي دو سو گرا و مشكل هويت رابطه معنادار مثبت وجود دارد      (278/0 =r). بين سبك دلبستگي اجتنابي و مشكل هويت رابطه معنادار مثبت وجود دارد (396/0 =r).

1-1- مقدمه:

دلبستگي پيوند عاطفي هيجاني نسبتاً پايداري است كه بين كودك و مادر يا افرادي كه نوزاد در تعامل منظم و دائم با آنهاست، ايجاد مي شود. فرويد بر اين باور بود كه دلبستگي نوزاد به مادر به خاطر تغذيه و رفع نياز فيزيولوژيكي است.

 تجربه‌هايي كه نوزاد با مراقبش دارد در الگوهاي روابط وي با ديگران دروني سازي مي شوند و اين الگوي عملي دروني شده، تعيين كننده چگونگي مفهوم نوزاد از خود و ديگران است؛ مفهومي كه بعدها در روابط با ديگران تعميم مي يابد.

 بررسي هاي اوليه در زمينه هاي سبك‌هاي دلبستگي از سوي آينزورث (1978) انجام گرفت و سه الگوي دلبستگي ايمن، نا ايمن – اجتنابي و دلبستگي نا ايمن اضطرابي – دو سو گرا شناسايي شد.

 بعدها مين و سولومون (1990) تعدادي از كودكان را كه در هيچ يك از 3 گروه قبلي قرار نمي گرفتند بررسي كرده و آنها را در طبقه جديدي به نام دلبستگي نا ايمن بي سازمان – بي هدف جاي دادند.

با نظر اجمالي به دوره نوجواني به نظر مي رسد كه رفتار دلبستگي نوجوان از الگوهاي رفتار دلبستگي سنين پايين تر بسيار متفاوت و جدا است. به نظر مي رسد نوجوانان از روابط دلبستگي با والدين و يا ساير چهره‌هاي دلبستگي گريزان هستند.

بسياري از نوجوانان پيوندهاي دلبستگي با والدين را شبيه گره‌هايي تلقي مي كنند كه از پيوندهاي متشابه كه محكم و ايمن است جلوگيري مي كند. نوجوان براي آنكه بتواند در ساختن و هموار كردن مسير زندگيش به حمايت والدين بيش از حد متكي نباشد بايد به سوي خود مختاري حركت كند. رفتار نوجوان نسبت به چهره‌هاي دلبستگي ممكن است متعارض، مغشوش و متضاد به نظر برسد مگر آنكه اين رفتارها در بافت تغييرات تحولي دوره نوجواني در نظر گرفته شوند. ايجاد يك هويت و دستيابي به يك تعريف منسجم از خود، مهم‌ترين جنبه رشد عمومي اجتماعي در دوره نوجواني است. انتخاب ارزش‌ها، باورها و هدف هاي زندگي مهم‌ترين مشخصه‌هاي اصلي اين هويت را تشكيل مي دهند. هم در دوره نوجواني و هم در دوره جواني اين ارزش‌ها، باورها و هدف هاي زندگي مورد تجديد نظر قرار مي گيرند. نوجوان در جستجوي پاسخ قانع كننده به موضوعات اساسي زندگي مانند ارزشها، نقشهاي اجتماعي، مذاهب، عقايد سياسي و اهداف حرفه‌اي است تا به او نظام فكري داده و تكيه گاه او در تصميم گيري ها و ارزش گزاري هاي مهم او باشد، بداند كيست، چه اهدافي دارد و نهايتاً يك فلسفه براي زندگي خود ايجاد كند (كالسنر، 1999، به نقل از رجب پور، 1386).

 فصل اول

مقدمه

بيان مسئله

هدف

اهميت و ضرورت موضوع مورد مطالعه

فرضيه هاي پژوهش

متغيرهاي پژوهش

تعاريف مفهومي و عملياتي متغيرها

فصل دوم

2-1 – مرحله نوجواني

2-2 – اهميت مطالعه دوران بلوغ

2-2-1- رشد جسماني

2-2-2 رشد عقلي – ذهني

2-2-3- رشد عاطفي

2-2-4- رشد اجتماعي

2-3- مفهوم هويت

2-4- تعريف هويت

2-5- كودك، هويت و نظريه هاي آن

2-5-1- نظريه روانكاوي

2-5-2- نظريه يادگيري اجتماعي

2-5-3- نظريه شناختي

2-6- نوجواني و هويت

2-7- جنبه هاي ضمني و آشكار خودآگاهي

2-8- هويت از ديدگاههاي مختلف

2-8-1- اريكسون

2-8-2- مارسيا

2-8-3- نقد الگوي مارسيا و اريكسون

2-8-4- لوينگر

2-8-5- رويكرد فرآيند محوري برزونسكي

2-8-6- استانلي هال

2-8-7- اتورانك

2-8-8- اشپرانگر

2-8-9- بلوز

2-8-10- والون

2-9- شكل گيري هويت

2-10- عوامل موثر در شكل گيري هويت

2-11- عواملي كه بر رشد هويت تاثير مي گذارند.

2-12- پايگاههاي هويت

2-13- تعدد هويت‌ها

2-14- شخصيت و تعلقات اجتماعي

2-15- تحول هويت در سنين مختلف

2-16- بحران هويت

2-17- بحران هويت از ديدگاه اريكسون

2-18- نظر روانشناسان كشور ما درباره تعريف بحران هويت

2-19- اختلالات مربوط به هويت

2-20- جنس و هويت

2-21- پژوهشهاي انجام شده مربوط به هويت در خارج از كشور

2-22- پژوهشهاي انجام شده مربوط به هويت در داخل كشور

- دلبستگي

2-1- مفهوم شناسي دلبستگي

2-2- مؤلفه هاي اصلي دلبستگي

2-3- خواستگاه هاي نظري دلبستگي

2-3-1- مباني روان پويشي نظريه دلبستگي

2-3-2- نظريه يادگيري

2-3-3- نظريه تحول شناختي

2-3-4- نظريه كردار شناسي

2-3-5- نظريه دلبستگي بالبي

فهرست مطالب

2-4- نظريه دلبستگي تئوري بالبي

2-5- سبك هاي دلبستگي از ديدگاه هاي مختلف

2-6- انواع سبك هاي دلبستگي

2-6-1- سبك دلبستگي ايمن

2-6-2- سبك دلبستگي نا ايمن – اجتنابي

2-6-3- سبك دلبستگي نا ايمن – دوسوگرا

2-7- مراحل شكل گيري دلبستگي در نوزادان

2-8- تحول دلبستگي در نوجواني

2-9- تداوم دلبستگي از كودكي تا نوجواني

2-10- عوامل موثر بر ثبات دلبستگي از كودكي تا بزرگسالي

2-11- دلبستگي و سازمان شخصيت

2-12- دلبستگي و آسيب شناسي رواني در دوره نوجواني

2-12-1- اختلال رفتارهاي ضد اجتماعي

2-12-2- اختلال بي اشتهايي رواني

2-12-3- اختلال افسردگي

2-12-4- الگوهاي رفتار مرضي در دوره نوجواني

2-12-5- اختلال گسستگي

2-13- پديده هاي دلبستگي و گسستگي

2-14- ارتباط دلبستگي، گسستگي و تاريخچه خشونت كودكي

2-15- معيارهاي تشخيص دلبستگي          

2-16- ارتباط هويت و دلبستگي               

2-17- پژوهشهاي انجام شده مربوط به دلبستگي در خارج از كشور

2-18- پژوهشهاي انجام شده مربوط به دلبستگي در داخل كشور

2-19- پژوهشهاي انجام شده مربوط به ارتباط هويت و دلبستگي در خارج از كشور

3-1- طرح پژوهش

3-2- متغيرهاي پژوهش

3-3- تعريف و تعيين جامعه

3-4- نمونه پژوهش

3-5- روش نمونه گيري

3-6- ابزار اندازه گيري

3-7- روش اجراي پژوهش

3-8- روش آماري

فصل چهارم

تجزيه و تحليل داده‌ها

آمار توصيفي

تجزيه و تحليل داده‌ها در قالب فرضيه هاي پژوهش

فصل پنجم

بحث و نتيجه گيري

محدوديت هاي پژوهش

پيشنهادات

ضمايم و پيوستها

منابع

فهرست جداول

4-1- شاخصهاي توصيفي متغيرهاي سبك هاي دلبستگي و هويت فردي

4-2- هيتسوگرام دلبستگي دو سو گرا

4-3- هيتسوگرام دلبستگي نا ايمن/ اجتنابي

4-4- هيتسوگرام دلبستگي ايمن

4-5- هيتسوگرام هويت فردي

4-6- نتايج آزمون همبستگي پيرسون بين متغيرهاي دلبستگي ايمن و هويت

4-6-1- رگريسون دلبستگي ايمن و هويت فردي

4-7- نتايج آزمون همبستگي پيرسون بين متغيرهاي دلبستگي دو سو گرا و هويت فردي

4-7-1- رگريسون دلبستگي دو سو گرا و هويت فردي

4-8- نتايج آزمون همبستگي پيرسون بين متغيرهاي دلبستگي اجتنابي و هويت فردي

4-8-1- رگريسون دلبستگي اجتنابي و هويت فردي

4-9- ضريب همبستگي بين سبك‌هاي دلبستگي و هويت فردي